En dat bracht SAIL bij UvA’s klimaatinstituut SEVEN, dat de eiwittransitie als een van zijn speerpunten heeft. Een geweldige kans volgens Jan Willem Bolderdijk, UvA-hoogleraar Sustainability & Marketing en SEVEN-affiliated researcher. Hij heeft niet alleen veel ervaring op het gebied van onderzoek naar de dynamiek van tipping points maar ook naar de rol die marketeers, consumenten en bedrijven kunnen spelen om groen gedrag meer mainstream te maken.

2,3 miljoen bezoekers

Jan Willem: ‘SAIL biedt ons een unieke gelegenheid om een living lab te creëren en bij een deel van de verwachte 2,3 miljoen bezoekers de effecten te meten van een aantal interventies. Om te komen tot systeemverandering moet je op zoek naar “hefboompunten”: plekken in het systeem waar een kleine verandering een groot verschil kan maken. We hopen bij SAIL veel meer te leren over de “knoppen” waar je in het voedselsysteem aan moet draaien om bepaalde uitkomsten te krijgen.’

Het SAIL-project is begonnen bij onderzoeksinitiatief POLDER en leunt op zijn methode, netwerk en expertise. Zo bestond de eerste bijeenkomst met de SAIL-organisatie uit een participatieve modelleersessie waarin het krachtenveld rond de vraag naar ‘high-impactmaaltijden op festivals’ (maaltijden met een grote footprint) in kaart is gebracht. En na een reeks diepte-interviews met diverse stakeholders en wetenschappers, vond afgelopen woensdag een workshop plaats.

Op het kantoor van SAIL bogen de organisatoren, gewapend met inzicht in het krachtenveld, zich over de vraag hoe je de SAIL-bezoekers kunt verleiden een ‘low impact’-alternatief te kiezen.  Vegetarisch is niet per se beter, zo heeft kaas een grote impact op het klimaat.

Lekker zondigen

De cateraars spelen hierin een hoofdrol; op SAIL zullen 22 cateringaanbieders in totaal op 62 plekken eten en drinken verkopen. Hun hoef je trouwens niets te vertellen over het gedrag van festivalbezoekers, zij kennen hun pappenheimers. Zoals een van hen zei: ‘Zo’n evenement is bij uitstek de plek waar mensen eens lekker willen zondigen.’

Jan Willem beaamde dat en haalde meteen onderzoek aan waaruit blijkt dat het nuttigen van alcohol niet alleen ontremmend werkt, maar mensen ook minder ontvankelijk maakt voor sociale normen en dus meer geneigd hun eigen zin te doen.

De pegels

De cateraars willen graag meewerken, maar zoals een van hen in onvervalst Amsterdams zei: ‘Het gaat toch knaken kosten, het gaat om de pegels.’ Op evenementen moeten de cateringondernemers tussen de 35 en 60% van hun inkomsten aan de organisatie afdragen.

Ook voor de organisatie (zonder winstoogmerk) achter SAIL zijn de cateringopbrengsten belangrijk om quitte te spelen. Beide partijen willen voorkomen dat de klimaatvriendelijker maaltijden duurder zullen zijn en dat de bezoekers buiten het SAIL-terrein goedkopere maaltijden gaan kopen.

De deelnemers aan de workshop kwamen met veel creatieve ideeën, maar die blijven nog even geheim om de onderzoeksresultaten niet te beïnvloeden. Het is aan de onderzoekers om te besluiten of de kostprijs als factor in het onderzoek wordt meegenomen.

Jan Willem: ‘Het is nu aan de onderzoekers, de organisatoren en de cateraars om samen uit alle ideeën een aantal concrete interventies te kiezen, die tijdens SAIL te testen en daaruit waardevolle lessen te trekken over de transitie naar een duurzamer voedselsysteem.’

Elles Tukker